Σκεφτήκατε ποτέ γιατί το όνομα «Στέλλα» που θεωρούμε ότι βγαίνει από το «Στυλιανή», γράφεται με δύο λ; Αυτά τα δύο λ προδίδουν ότι κατάγεται από, ή το έχουν συνδυάσει με, το λατινικό Stella που σημαίνει άστρο. Το «Στέλλα» λοιπόν έχει τελείως διαφορετικό νόημα από το «Στυλιανή» που είναι θηλυκό του «Στυλιανός» και το ετυμολογούμε από το “στύλος”, κολόνα και μεταφορικά προστάτης, υποστηρικτής.
Στη λαϊκή παράδοση έχουν κι άλλες φορές συνδεθεί ονόματα που είναι άσχετα μεταξύ τους. Για παράδειγμα, έχω ακούσει ότι στην περιφέρεια Σουφλιού θεωρούν το “Ελισάβετ” θηλυκό του “Σάββας” επειδή μοιάζουν. Επίσης, στις 26 Νοεμβρίου μαζί με τον άγιο Στυλιανό βάζουν να γιορτάζει και το όνομα «Στέργιος», ίσως επειδή μοιάζει με το «Στέλιος» που βγαίνει από το «Στυλιανός». Όμως το «Στέργιος», που δεν θυμίζει το «Στυλιανός», θα μπορούσε κάλλιστα να προέρχεται από το «Αστέριος», το οποίο γιορτάζει στις 7 Αυγούστου (Οσιομάρτυρος Αστερίου θαυματουργού) και στις 30 Οκτωβρίου (Αγίου Αστερίου μάρτυρος).

Σκέφτηκα να ψάξω λίγο για τα ονόματα αυτά, και βρήκα ότι το «Στέλλα» δημιουργήθηκε από τον Άγγλο ποιητή του 16ου αι. σερ Φίλιπ Σίντνυ[i], για τον τίτλο της συλλογής σονέτων του «Άστροφιλ και Στέλλα»[ii]. Μέχρι τον 19ο αι. δεν συνηθιζόταν ως όνομα στις δυτικές χώρες, ενώ μετά διαδόθηκε αρκετά.

Το αρσενικό «Στέλλαν» απαντάται (σπάνια) στη Σουηδία. Το πρωτοέφερε εκεί το 1597 ένας Γερμανός Στέλλαν Όττο von Mörner, αλλά στη Γερμανία δεν απαντάται ως όνομα.[iii]

Όσο για το δικό μας Στυλιανός, η κατάληξη μαρτυρεί κάποια σχέση με λατινικά όπου συνηθίζεται το -ianus, -inus. Στα λατινικά υπάρχει λέξη stilus που σημαίνει παλούκι και αιχμηρό εργαλείο με το οποίο οι Ρωμαίοι έγραφαν σε κερωμένες πινακίδες. Προέρχεται από την ελληνική λέξη στύλος, που σημαίνει το ίδιο εργαλείο και βέβαια την κολόνα.[iv] Και η λαϊκή παράδοση θέλει τον άγιο Στυλιανό να «στυλώνει» δηλ. να στηρίζει μωρά, παιδιά κι εγκύους προστατεύοντάς τα από ασθένειες.

Από το λίγο που έψαξα, to Stilianus – Stylianus δεν απαντάται ως όνομα στη λατινική γραμματεία. Υπήρξαν κάποιοι ελάχιστοι με το επώνυμο Stilianus και Stellinus στην Αγγλία και Αμερική. Αυτοί με το Stilianus θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι και ελληνικής καταγωγής.

Η Παφλαγονία, απ’ όπου καταγόταν ο άγιος Στυλιανός, είχε ελληνικό και ρωμαϊκό στοιχείο[v]. Το όνομα, είτε ως καθαρά λατινικό είτε ως ελληνο-λατινικό υβρίδιο, θα μπορούσε ετυμολογικά να έχει σχέση και με τους στύλους όπου ασκούνταν οι Στυλίτες. Πάντως ο άγιος δεν ξέρουμε να ήταν στυλίτης, αλλά ένας πλούσιος νέος που μοίρασε τα πλούτη του και έγινε μοναχός, και στη συνέχεια αναχωρητής. Ίσως το όνομα να έσβηνε στην Παφλαγονία όπως το Στέλλαν στη Γερμανία, αν δεν το είχε κι ο άγιος Στυλιανός, προς τιμήν του οποίου άρχισαν να το δίνουν στα παιδιά τους οι Παφλαγόνες της Μικράς Ασίας και στη συνέχεια οι απανταχού Έλληνες.

Απ’ όπου κι αν προέρχονται τα «Στυλιανός» και «Στέλλα», εμείς μπορούμε να ευχόμαστε συνδυαστικά σ’ αυτούς που τα έχουν να γίνουν στύλοι πίστης και αρετών – κι από αυτό να λάμψουν σαν άστρα, όπως άλλωστε κι ο άγιος Στυλιανός.

 

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[i] http://www.behindthename.com/name/stella)

[ii] Ο τίτλος σημαίνει «Αστρόφιλος (λέξη που ο ποιητής έφτιαξε από τα ελληνικά) και Αστέρι». Βλ. http://en.wikipedia.org/wiki/Astrophel_and_Stella

[iii] http://www.nordicnames.de/wiki/Stellan

[iv] Βλ. http://en.wikipedia.org/wiki/Stylus

[v] Βλ. http://el.wikipedia.org/wiki/Παφλαγονία

Ίσως, αγαπητοί αναγνώστες, να έχετε ακούσει ότι ο κόσμος θα τελειώσει το 2012 γιατί τότε σταματάει να μετράει το χρόνο το ημερολόγιο των Μάγιας – συγκεκριμένα το ημερολόγιο «της μεγάλης απαρίθμησης» (Long Count), ένα από τα τρία που είχαν… Μάλιστα, ότι ο κόσμος θα τελειώσει στις 21 Δεκεμβρίου, την Παρασκευή που μας έρχεται, επειδή

«η 21η Δεκεμβρίου είναι η μέρα που λαμβάνει χώρα το Χειμερινό Ηλιοστάσιο και για το 2012 ο Ήλιος θα είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένος με το κέντρο του γαλαξία μας.

Ο Ισημερινός του Γαλαξία μας και το μονοπάτι του Ηλίου πρόκειται να διασταυρωθούν στις 11.11 π.μ. GMT, στις 21 Δεκεμβρίου 2012. Εκείνο που κάνει το συγκεκριμένο γεγονός να ξεχωρίζει είναι πως αυτή η ευθυγράμμιση του 2012 θα έχει σχέση και με τα πολύ μακρινά αστέρια. Δηλαδή, η ευθυγράμμιση θα είναι δεξιά κατά μήκος όλου του γαλαξία κι αυτή η μετάπτωση των ισημεριών, που πηγαίνει σε έναν πλήρη κύκλο, συμβαίνει, από αστρονομικής πλευράς, μόνο μία και μοναδική φορά κάθε 26.000 χρόνια.»[i]

Βέβαια η ΝΑΣΑ σχολιάζει  τέτοιους ισχυρισμούς ως εξής:

«Δεν υπάρχει καμία ευθυγράμμιση πλανήτη το 2012 ή οποιαδήποτε άλλη στιγμή μέσα στα επόμενα χρόνια. Στην πραγματικότητα, στα τέλη του 2012 οι πλανήτες είναι διάσπαρτοι σε όλο τον ουρανό! … Πολλές ιστοσελίδες συζητούν την ευθυγράμμιση της Γης και του Ήλιου με το κέντρο του Γαλαξία μας στον αστερισμό του Τοξότη. Αυτό συμβαίνει κάθε Δεκέμβριο, χωρίς κακές συνέπειες, και δεν υπάρχει κανένας λόγος να περιμένουμε το 2012 να είναι διαφορετικό από κάθε άλλη χρονιά.»[ii]

Πάντως κάποιοι που προφανώς ΔΕΝ πιστεύουν ότι το 2012 θα φέρει το τέλος του κόσμου, σίγουρα τρίβουν τα χέρια τους, αφού

«Πάνω σε αυτή την αβεβαιότητα στήθηκε μια ολόκληρη «βιομηχανία» τα κέρδη της οποίας χτυπούν κόκκινο, ειδικά εκεί όπου μεγαλούργησαν οι Μάγια, στην Κεντρική Αμερική.

Κινηματογραφικές ταινίες, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές σειρές με θέμα το τέλος του κόσμου στις 21 Δεκεμβρίου, βιβλία που υπερθεματίζουν και άλλα που αμφισβητούν την έλευση του Αρμαγεδδώνος, είναι μερικοί μόνο από τους τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται η «βιομηχανία» αυτή.

Ασφαλώς από το χορό των δισεκατομμυρίων δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι χώρες της Κεντρικής Αμερικής όπου αναπτύχθηκε ο πολιτισμός των Μάγια. Η κινητικότητα στις περιοχές είναι μεγάλη, ενώ μόνο στο Μεξικό ως το τέλος της χρονιάς αναμένεται να έχουν συρρεύσει 52 εκατ. τουρίστες.

Τα τουριστικά γραφεία πλασάρουν ένα ταξίδι στον θεωρούμενο φυσικό χώρο των Μάγια ως «τελευταία ευκαιρία», ενώ οι Αρχές καθησυχάζουν ότι τίποτα δεν πρόκειται να συμβεί.»[iii]

Και από την άλλη, η ένωση Μάγια με τον τίτλο «Oxlaljuj Ajpop» κατηγορεί την κυβέρνηση της Γουατεμάλας για απάτη, ψέματα διαστροφή της πραγματικότητας και μετατροπή του λαού των Μάγια σε φολκλόρ με σκοπό το κέρδος, επειδή καλλιεργεί σκόπιμα τον μύθο ότι το ημερολόγιο των Μάγια προβλέπει το τέλος του κόσμου το 2012.[iv] Ενώ ειδικοί επί του πολιτισμού των Μάγια τονίζουν ότι δεν είναι δυνατόν να συγχρονίσουμε επακριβώς τις ημερομηνίες του ημερολογίου τους με το δικό μας, οπότε αυτό το, κατά τους Μάγια, κομβικό χρονικό σημείο μπορεί να έχει ήδη περάσει ή να έρθει δεκαετίες αργότερα.[v]

Ας δούμε όμως με κάποιες παραπάνω λεπτομέρειες, την προέλευση της τόσο επικερδούς «προφητείας των Μάγιας», στο άρθρο «Πώς η «Αποκάλυψη των Μάγιας» προήλθε από ένα Νεοεποχίτικο «ταξίδι με μαγικά μανιτάρια».

Η «προφητεία» αυτή δεν πηγάζει καθόλου από τους Μάγιας – ούτε χρονολογείται προ χιλιετίας.
Οι πεποιθήσεις προέρχονται από δύο Νεοεποχίτικα βιβλία των δεκαετιών του ’70 και ’80.

Τα δύο βιβλία προβλέπουν μια κατάληξη τόσο σουρεαλιστική, όσο μια «αναβάθμιση» της ανθρώπινης συναίσθησης από ένα πνεύμα από τον έβδομο αιώνα. Η ίδια η ημερομηνία προέρχεται από μια προφητεία που βασίζεται σε ένα «ταξίδι» με μαγικά μανιτάρια.

«Η 21η Δεκεμβρίου θα είναι απλώς άλλο ένα πρωινό Παρασκευής» είπε ο Άντριου Ουίλσον, Βοηθός Διευθυντής Κοινωνικών Μελετών στο Πανεπιστήμιο του Ντέρμπυ. «Το 1987 ένας χίπυ γκουρού ονόματι Χοσέ Αργκέλ συνέδεσε την ημερομηνία με το ημερολόγιο των Μάγιας στο βιβλίο του με τίτλο «Ο Παράγοντας Μάγια».  Όμως επρόκειτο για μια καταργημένη μορφή του ημερολογίου, που είχε να χρησιμοποιηθεί από το έτος 1100 μ.Χ.»

«[Ο Αργκέλ] δήλωνε πως ήταν αγωγός διαφόρων πνευμάτων, συμπεριλαμβανομένου του πνεύματος ενός βασιλιά των Μάγια από τον έβδομο αιώνα. Εκείνος είχε προείπει για μια ‘μετατόπιση στην ανθρώπινη συναίσθηση’ – μια μαζική διαφώτιση».
Η δε συγκεκριμένη ημερομηνία της 21ης Δεκεμβρίου πρωτοεμφανίσθηκε σε ένα προηγούμενο έργο – ένα βιβλίο του 1975 γραμμένο από τον Τέρενς Μακέννα, έναν συγγραφέα που έγινε γνωστός από τις περιγραφές του για τους «μηχανικούς καλικάντζαρους» που έβλεπε όσο ήταν κάτω από την επήρεια ναρκωτικών.
Η ημερομηνία εμφανίσθηκε στην προφητεία «Χρονική Στιγμή Μηδέν» του Μακέννα και βασίσθηκε στα μαθηματικά του ίδιου του Μακέννα, την Κινεζική μαντική «I Ching», και ένα ταξίδι με μαγικά μανιτάρια.
Ο Μακέννα αργότερα γνώρισε τον Αργκέλ και οι δυο τους έγιναν –σύμφωνα με τον Ουίλσον– τμήμα ενός κύκλου Νεοεποχιτών συγγραφέων που ο ένας παρέπεμπε στα έργα του άλλου, δίνοντας έτσι στην «προφητεία» έναν αέρα πειστικότητας.

 «Η σημαντικότητα της 21ης Δεκεμβρίου 2012 σε κύκλους της Νέας Εποχής προέκυψε από το έργο του ‘εθνοβοτανιστή’ Τέρενς Μακέννα, καθώς ταξίδευε βαθειά μέσα στον Αμαζόνιο την δεκαετία του ‘70» είπε ο Ουίλσον.  «Οι υπολογισμοί του για ένα ‘κύμα μηδενισμού του χρόνου’ πρότεινε πως ο κόσμος θα βίωνε μια τεράστια αλλαγή την 21η Δεκεμβρίου.»
«Ο Αργκέλ, που διατηρούσε ένα διαχρονικό ενδιαφέρον για τα πνευματιστικά των Ιθαγενών Αμερικανών, είχε εμπνευσθεί από το έργο του Μακέννα.  Έκανε δημοφιλή την ημερομηνία αυτή στους νεοεποχίτικους κύκλους του, με το να την συσχετίσει με το ‘ημερολόγιο μεγάλης απαρίθμησης’ των Μάγια.»
«Καθώς εξελίχθηκε η πεποίθηση αυτή, συσχετίσθηκε και με άλλες, πιο εξωφρενικές προβλέψεις – όπως την ιδέα πως η Γη θα χτυπηθεί από έναν ανεξέλεγκτο πλανήτη ονόματι ‘Νιμπίρου’, ή πως θα την καταπιεί μια μαύρη τρύπα.»

«Δεν υπάρχει κάποιο κεντρικό πιστεύω», είπε ο Ουίλσον. «Ποικίλει, από την ιδέα πως ίσως μετακινηθούν οι μαγνητικοί πόλοι, μέχρι την ιδέα ενός ‘γαλαξιακού συμβουλίου’ που θα επισκεφθεί την Γη.  Δεν υπάρχει μία, ξεκάθαρη ιδέα. Απλώς καθρεφτίζει τα νεοεποχίτικα πιστεύω από τα οποία προέρχεται.»

«Εχει γίνει μέρος πολλών θρησκευτικών κινημάτων.  Για παράδειγμα, η ‘Γαλαξιακή Ομοσπονδία του Φωτός’ πιστεύει πως ο πλανήτης ‘Χ’ θα περάσει πολύ κοντά από την Γη το 2012, προκαλώντας μια βαθειά μεταμόρφωση στην ανθρώπινη ζωή πάνω στην Γη.»

«Αυτό που έχουν κοινό – αυτή, καθώς και οι άλλες αποκαλυπτικές ημερομηνίες μέσα στα νέα θρησκευτικά κινήματα – είναι πως συχνά προβλέπουν ότι τα γεγονότα θα συμβούν μέσα στα χρόνια ζωής του πιστού, κάνοντας τα πιστεύω τους επείγοντα και σημαντικά», είπε ο Ουίλσον.

«Όμως, ο περισσότερος κόσμος που πιστεύει στην σημασία της 21ης Δεκεμβρίου 2012 έχει μετριάσει τις προβλέψεις αυτές περί αποκάλυψης, και αντ’ αυτού, πιστεύει πως σηματοδοτεί κάποια σημαντική αλλαγή στην ανθρωπότητα.  Τώρα, όσο για το αν πρόκειται για αλλαγή στον πολιτισμό ή για ένα παγκόσμιο γεγονός – οι περισσότεροι που πιστεύουν σε κάποια αποκάλυψη δεν θα προετοιμάζονται για ένα γήινο τέλος, αλλά θα προσδοκούν κάποια επικείμενη μεταμόρφωση.»
«Πολλοί άνθρωποι προσβλέπουν στην ιστορία αυτή για καθησυχασμό – είτε για το οικονομικό κλίμα, ή ακόμα, για τους φόβους που έχουν παραδείγματος χάριν για τον Μεγάλο Επιταχυντή Μορίων Hadron.»

«Αυτό που έχει εκλαϊκευθεί είναι όλα τα δραματικά στοιχεία – εγώ πάντως σίγουρα θα κάνω τα Χριστουγεννιάτικα ψώνια μου όπως πάντα και εφέτος.»

Η εργασία του Ουίλσον, «From Mushrooms to the Stars» («Από τα μανιτάρια sτα άστρα»), θα κυκλοφορήσει από τον εκδοτικό οίκο Ashgate το 2013.»[vi]

Αυτά λοιπόν για τα πνεύματα των αρχαίων βασιλιάδων και τα παραισθησιογόνα μανιτάρια, που έκαναν κάποιους να δουν άστρα – αλλά και χρήματα.

Σχετικά με τις «πιο εξωφρενικές προβλέψεις – όπως την ιδέα πως η Γη θα χτυπηθεί από έναν ανεξέλεγκτο πλανήτη ονόματι ‘Νιμπίρου’, ή πως θα την καταπιεί μια μαύρη τρύπα» η σχετική σελίδα της ΝΑΣΑ είναι πραγματικά πολύ χρήσιμη: http://astrobiology2.arc.nasa.gov/ask-an-astrobiologist/intro/nibiru-and-doomsday-2012-questions-and-answers

Από εκεί μεταφέρω το απλό επιχείρημα ότι ο ισομεγέθης με τη γη πλανήτης Νιμπίρου ή Χ, ο οποίος θα μας χτυπήσει μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου, πολύ απλά δεν υπάρχει, γιατί αν υπήρχε και ήταν τόσο κοντά μας ώστε να μας χτυπήσει σε λίγες μέρες, ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΝ η ΝΑΣΑ ήθελε να το κρύψει για να μην δημιουργηθεί πανικός, θα τον είχαν εντοπίσει τόσο επαγγελματίες, όσο και ερασιτέχνες αστρονόμοι… Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περισσότεροι από 100.000 σε ολόκληρο τον κόσμο και είναι λίγο απίθανο η ΝΑΣΑ να τους ελέγχει όλους…

Αν θέλετε να δείτε πόσες ακόμα φορές και από πόσες διαφορετικές ομάδες προβλέφθηκε το τέλος του κόσμου, και θυμάστε μόνο τους Μάρτυρες του Ιεχωβά που είναι βετεράνοι στο είδος αυτό, κάντε κλικ εδώ.

Να συμπληρώσουμε στις πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες του κειμένου, ότι σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει ο Ρέημοντ Φραντς, πρώην μέλος του Κυβερνώντος Σώματος των Μαρτύρων του Ιεχωβά, κάποιοι που κήρυτταν «σύντομη καταστροφή του Κόσμου» από τον… Ιεχωβά Θεό, προφανώς δεν τις πίστευαν κι οι ίδιοι… Αφού στα μέσα της δεκαετίας του 1940, κι ενώ η οργάνωση δίδασκε ότι ο κόσμος θα καταστρεφόταν πολύ σύντομα, ο αντιπρόεδρος Φρεντ Φραντς δήλωνε σε τοπική συνάθροιση του Ντητρόιτ ότι στο Μπρούκλυν δεν περίμεναν να κλείσουν, και «όποιος ήθελε να στείλει συνδρομή για το περιοδικό ‘Σκοπιά’ δεν χρειαζόταν να στείλει για έξι μήνες μόνο – μπορούσε να στείλει για έναν ολόκληρο χρόνο ή για δύο χρόνια, αν ήθελε’!»[vii]
Όμως, στο παραπάνω κείμενο του Γραφείου Αιρέσεων της Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας δεν υπάρχουν μόνο απαρίθμηση ψευδοπροφητών. Υπάρχει και η χριστιανική απάντηση σε όλες αυτές τις – πολύ επικερδείς για κάποιους – ψευδοπροφητείες:

«Μελετώντας την Ορθόδοξη διδασκαλία για τα έσχατα μπορούμε να πούμε:

1ον. Κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να υπολογίσει πότε ακριβώς θα γίνει το τέλος του κόσμου.

Mόνο ο Θεός Πατέρας γνωρίζει την ημέρα και την ώρα που θα συμβεί ( Ματθ. κεφ. 24, στίχ. 36 και 42-44). Το ίδιο επαναλαμβάνει και ο απόστολος Παύλος (Α΄ Θεσσ. 5, 2-4).

Επομένως όποιος ορίζει ημερομηνίες είναι απατεώνας.

2ον. Ο Ιησούς Χριστός, όταν Τον ρώτησαν οι μαθητές Του, απάντησε ότι το τέλος θα έρθει απρόσμενα, όπως ο κλέφτης μέσα στη νύχτα.

Επομένως θα πρέπει να είμαστε πάντοτε έτοιμοι, με πνευματική αφύπνιση και επαγρύπνηση.

3ον. Πριν το τέλος θα υπάρξουν «σημεία», που θα προσανατολίσουν τους χριστιανούς όχι στο πότε ακριβώς θα γίνει, αλλά ότι πλησιάζει.

4ον. Το τέλος του κόσμου δεν θα είναι  τέλος, αλλά η «Ημέρα του Κυρίου η μεγάλη και επιφανής» (Πράξεις , 2, 20), με γεγονότα που λαχταρούν από τα βάθη της καρδιάς τους οι χριστιανοί από την αρχή του χριστιανισμού!

—  Θα επιστρέψει ο Χριστός γεμάτος φως και συνοδευόμενος από τους αγίους αγγέλους (Ματθ. κεφ. 25, 31).

—  Θα γίνει η ανάσταση όλων των νεκρών! (κατά Ιωάννην, κεφ. 5, στίχ. 25. Α΄ Θεσσ. 4, 16. Αποκάλυψις 20, 11-13, κ.λ.π.).

—  Θα νικηθεί τελείως το κακό,

—   θα πάψει ο θάνατος και θα ανατείλει η αιώνια ημέρα του παραδείσου (Αποκάλυψις, κεφ. 21-22).

—  Δεν πρέπει λοιπόν να περιμένουμε το τέλος με φόβο, αλλά με χαρά.

—  Ο απόστολος Παύλος δίνει τον τρόπο αντιμετώπισης κάθε δυσκολίας « Πάντοτε χαίρετε, ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε,  ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε· τοῦτο γὰρ θέλημα Θεοῦ ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ εἰς ὑμᾶς.» (Α’ Θεσ.ε’,16-18)

—   Η ίδια η Αποκάλυψη τελειώνει με την προσευχή «Ναι, έλα, Κύριε Ιησού» (Αποκ.κβ’20)

Αλλά πριν το τέλος, θα έρθει η μέρα της δικής μας συνάντησης με τον Ιησού. Θα είμαστε έτοιμοι να Τον αντικρίσουμε;

Και φυσικά η ετοιμασία που θέλει ο Χριστός από εμάς δεν είναι μάσκες οξυγόνου, καταφύγια και αποθήκες τροφίμων.

—  Στην Ορθοδοξία  λοιπόν δεν φοβόμαστε το «τέλος».

—  Δεν ψάχνουμε για τον αντίχριστο αλλά αναζητούμε με λαχτάρα το Χριστό

—  Εδώ  δεν υπάρχει κανένας κακός Θεός που να απειλεί  με ποτάμια αιμάτων

—  Εδώ δεν περιμένουμε κανένα «τέλος».

—  Περιμένουμε το Χριστό.»[viii]

Καλά Χριστούγεννα λοιπόν, αγαπητοί αναγνώστες.

Μια φίλη μου έστειλε ένα κείμενο “του Γάλλου λογοτέχνη Ζαν Ρισπέν” (Jean Rispen). Το παραθέτω:

«Δεν γίνεται να σβήσει η Ελλάδα, ο Έλληνας, η προσφορά του πάνω σε αυτόν τον πλανήτη…»

1. Γκρεμίστε όλη την Ελλάδα σε βάθος 100 μέτρων.
2. Αδειάστε όλα τα μουσεία σας, από όλον τον κόσμο.
3. Γκρεμίστε κάθε τι Ελληνικό από όλο τον πλανήτη…

Έπειτα σβήστε την Ελληνική γλώσσα από παντού.

1. Από την ιατρική σας, την… … φαρμακευτική σας.
2. Από τα μαθηματικά σας (γεωμετρία, άλγεβρα)
3. Από την φυσική σας, χημεία
4. Από την αστρονομία σας
5. Από την πολιτική σας
6. Από την καθημερινότητα σας.

Διαγράψτε τα μαθηματικά, διαγράψτε κάθε σχήμα, κάντε το τρίγωνο-οκτάγωνο, την ευθεία-καμπύλη, σβήστε την γεωμετρία από τα κτίρια σας, τους δρόμους σας, τα παιχνίδια σας, τα αμάξια σας, σβήστε την ονομασία κάθε ασθένειας και κάθε φαρμάκου, διαγράψτε την δημοκρατία και την πολιτική, διαγράψτε την βαρύτητα και φέρτε το πάνω κάτω, αλλάξτε τους δορυφόρους σας να έχουν τετράγωνη τροχιά, αλλάξτε όλα τα βιβλία σας (γιατί παντού θα υπάρχει και έστω μια ελληνική λέξη), σβήστε από την καθημερινότητα σας κάθε ελληνική λέξη, αλλάξτε τα ευαγγέλια, αλλάξτε το όνομα του Χριστού που και αυτό βγαίνει από τα Ελληνικά και σημαίνει αυτός που έχει το χρίσμα, αλλάξτε και το σχήμα κάθε ναού (να μην έχει την ελληνική γεωμετρία), σβήστε τον Μέγα Αλέξανδρο, σβήστε όλους τους Μυθικούς και Ιστορικούς ήρωες, αλλάξτε την παιδεία σας, αλλάξτε το όνομα της ιστορίας, αλλάξτε τα ονόματα στα πανεπιστήμια σας, αλλάξτε τον τρόπο γραφής σας, χρησιμοποιήστε τον αραβικό, διαγράψτε την φιλοσοφία, διαγράψτε, διαγράψτε, διαγράψτε…

Θα πείτε “δεν γίνεται“.

Πολύ σωστά, γιατί μετά δεν θα μπορείτε να στεριώσετε ούτε μια πρόταση! Δεν γίνεται να σβήσει η Ελλάδα, ο Έλληνας, η προσφορά του πάνω σε αυτόν τον πλανήτη…

Η πρόκληση πάντως ισχύει.”

Όταν πρωτοδιάβασα αυτό το καλογραμμένο κείμενο που απευθύνεται τόσο στη λογική, όσο και στο συναίσθημα συγκινήθηκα, σαν απόγονος των ανθρώπων που δημιούργησαν τη Φιλοσοφία και τόσα άλλα που αναφέρονται σ’ αυτό… Ειλικρινά θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Ζαν Ρισπέν για το χρόνο και την ενέργεια που αφιέρωσε να το γράψει. Μετά από λίγο όμως εξοργίστηκα. Γιατί; Επειδή η προσφορά των Ελλήνων ασφαλώς δεν μπορεί να σβήσει, όμως οι ίδιοι οι Έλληνες μπορούμε… Και μπορούμε, επειδή μόνοι μας βγάζουμε τα μάτια μας:

Φωνάζουμε και διαμαρτυρόμαστε, ότι μας πνίγουν οι παράνομοι μετανάστες… Όμως βασικός λόγος που βρίσκονται εδώ οι παράνομοι μετανάστες είναι η υποκρισία και η φιλαργυρία μας. Δυστυχώς θέλαμε ανθρώπους να δουλεύουν ανασφάλιστοι και με λίγα λεφτά, και δεν σταματάμε να το κάνουμε όπως μπορείτε να δείτε από τους σχετικούς ελέγχους του ΙΚΑ!

Ακόμα, πολλοί παράνομοι μετανάστες ήρθαν με σκοπό να πάνε από δω σε άλλες χώρες της Ευρώπης, καθώς η δική μας χώρα έχει γίνει ξέφραγο αμπέλι χάρη στα δυο μεγάλα κόμματα που ο μέσος Έλληνας ψηφίζει τόσα χρόνια συστηματικά… Σίγουρα οι Τούρκοι λαθρέμποροι έχουν την επιχείρηση με την παράνομη μετανάστευση για χρυσωρυχείο – και όχι μόνο, αφού παλιότερα που είχαμε ναρκοπέδια ξαμολούσαν τους μετανάστες εκεί για να σκοτώνονται και να βλέπουν αυτοί πού είναι οι νάρκες… Όμως, δεν ήταν Τούρκοι αυτοί που υπονόμευσαν το στρατό στα ελληνικά σύνορα και το λιμενικό σώμα για να μπαίνει στη χώρα ο καθένας. Ήταν ΕΛΛΗΝΕΣ ψηφισμένοι από ΕΛΛΗΝΕΣ.

Φωνάζουμε για τις Νιγηριανές πόρνες που έχουν γεμίσει κάποιους δρόμους, αλλά όπως σωστά παρατήρησε κάποιος σε συζήτηση σε ιστότοπο εφημερίδας,

“κανείς δεν θα τις έφερνε αν δεν υπήρχε ζήτηση, κυρίως από Έλληνες, που όσο κι αν αυξάνονται οι μετανάστες, παραμένουν περισσότεροι. Άλλοι Έλληνες ψάχνουν ανάμεσα στους μετανάστες για αρσενικές πόρνες (π.χ. Σιργιανόπουλος).”

Και βέβαια ας μην αναφέρουμε πόσοι Έλληνες, πολλοί παντρεμένοι ή σε μόνιμες σχέσεις, επιμένουν να έχουν συνουσία με πόρνες χωρίς προφυλακτικό, εκθέτοντας τα κοντινά τους πρόσωπα σε κίνδυνο σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων…

Φωνάζουμε για δρόμους γεμάτους ναρκομανείς, όπως η Τοσίτσα στο κέντρο της Αθήνας, όπου η διακίνηση ναρκωτικών και τα αποτελέσματά της πέφτουν στην αντίληψη των περαστικών – εγώ η ίδια μέσα από το τρόλεϊ έχω δει κοπέλα να σωριάζεται στο πεζοδρόμιο αναίσθητη… Ενώ λίγα μέτρα πιο πέρα βρίσκονται μέλη της Ελληνικής Αστυνομίας, με ελληνικότατη ηγεσία που υπακούει στο ελληνικότατο αρμόδιο υπουργείο.

Φωνάζουμε επειδή δεν υπάρχει αξιοκρατία κι επειδή γίνονται εξοργιστικά σκάνδαλα με τις προσλήψεις στο Δημόσιο… Επειδή τόσα χρόνια λειτουργούν δημόσιες υπηρεσίες φαντάσματα, χωρίς αντικείμενο, μόνο με υπαλλήλους που παίρνουν υπέρογκους μισθούς… Μα δεν είμαστε εμείς οι ίδιοι που ζητάμε ρουσφέτια χωρίς να το αξίζουμε, και πάντα θεωρούσαμε τόσο καλή τύχη να μπουν σε τέτοιες υπηρεσίες τα παιδιά μας;

Δυστυχώς συνέλληνες, εμείς είμαστε που τα κάνουμε αυτά. Κι ακόμα μου φαίνεται ότι αν υπάρχουν κάποιοι που θέλουν να σβήσουν οι Έλληνες από τον πλανήτη, δεν είναι πολλοί. Σίγουρα όμως, δεν είναι λίγοι αυτοί που περιμένουν με χαρά και ίσως ανυπομονησία, να βάλουν στο χέρι τον ορυκτό μας πλούτο, τα λιμάνια μας, τα σπίτια μας, τη γη μας, ακόμα και το φως που ο Θεός στέλνει με τον ήλιο Του πάνω στη χώρα μας… Και ξέρετε κάτι; Ήδη άρχισαν να το καταφέρνουν! Γιατί εμείς, οι Έλληνες, τους τα παραδίδουμε! Και ανάμεσα σ’ αυτούς, να το ξέρετε, υπάρχουν κι Έλληνες που περιμένουν την ευκαιρία να πιουν αδίστακτα το αίμα των συμπατριωτών τους,  αγοράζοντας τα υπάρχοντά τους για ένα κομμάτι ψωμί.

Και ναι, οι Έλληνες κάτοικοι της Ελλάδας μπορεί να υποφέρουμε και να λιγοστέψουμε, και ναι, γίνεται και να σβήσουμε… Ειδικά από τη στιγμή που, αντί να μετανοούμε που παραδώσαμε τη χώρα μας βορά σε αδηφάγα κομματόσκυλα, σπεύδουμε να υποστηρίξουμε ακόμα πιο μισάνθρωπα, αντίχριστα κι εθνοπροδοτικά κόμματα όπως η Χρυσή Αυγή… Ώστε να γίνουμε και συνυπεύθυνοι για τα ρατσιστικά εγκλήματα εναντίον συνανθρώπων, συνήθως αθώων κι ανυπεράσπιστων – γιατί βέβαια δεν είδαμε τη Χρυσή Αυγή να τα βάζει με μαφίες αλλοδαπών που διακινούν ναρκωτικά και γυναίκες! Κι αυτό είναι μια μεγάλη, ελληνική τραγωδία, από την οποία μόνο ο Θεός μπορεί να μας σώσει τώρα πια. Αν κινήσουμε κι εμείς τα χέρια μας…

 

Από: Μαρία Δημητριάδου
Προς: κ. Αντώνη Σαμαρά, Υπουργό Πολιτισμού,
κ.  Δημήτρη Παντερμαλή, Πρόεδρο του Μουσείου της Ακρόπολης
Κοινοποίηση προς: Κάθε ενδιαφερόμενο

Θέμα: Σχετικά με το βίντεο του Κώστα Γαβρά για το Μουσείο της Ακρόπολης

Αξιότιμοι κύριοι,

Η επιστολή αυτή έχει θέμα την εκ νέου προβολή στο μουσείο της Ακρόπολης, ολόκληρης της ταινίας του σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά σχετικά με τον Παρθενώνα, από την οποία είχαν πρόσφατα αφαιρεθεί 12 δευτερόλεπτα.

Κατ’ αρχήν όπως διάβασα, σε σχετική επιστολή του ο κ. Γαβράς αναφέρει:

«Σκοπός μου ήταν να δείξω – βασιζόμενος σε αναμφισβήτητα ιστορικά γεγονότα – ότι η σταδιακή “συρρίκνωση” του Παρθενώνα δεν πρέπει να αποδοθεί σε τυχόν φθορές μέσα στο χρόνο ή σε ενδεχόμενες αδυναμίες της κατασκευής του αλλά αντίθετα οφείλεται στον φανατισμό των ανθρώπων καθώς και στην βαρβαρότητα των διαδοχικών εισβολέων, χωρίς να ξεχνά κανείς τις ασύστολες λεηλασίες του λόρδου Έλγιν, πρέσβη της Μεγάλης Βρετανίας. Στη σκηνή που κόπηκε βλέπουμε μερικούς βανδάλους “παλαιοχριστιανούς”  να καταστρέφουν τα γλυπτά που κοσμούσαν το αέτωμα του ναού θεωρώντας τα είδωλα και αναπαραστάσεις ακολασίας.»

Επίσης ο κ. Παντερμαλής αναφέρει (σύμφωνα με το ΑΠΕ – ΜΠΕ):

«Μετά από εκτενή διάλογο και ανάλυση που έγινε γύρω από τις ιστορικές αναφορές και την καλλιτεχνική παρουσίασή τους, ο κ. Γαβράς διευκρίνησε απολύτως ότι στην επίμαχη σκηνή του φιλμ δεν απεικόνιζε ούτε υπονοούσε ότι οι καταστροφές έγιναν από ιερείς, αλλά από ανθρώπους της εποχής. Κατόπιν αυτής της αυτονόητης διευκρίνισης του κ. Γαβρά,την οποία ως ιστορική αποτύπωση αποδέχεται το Μουσείο,το ενημερωτικό φιλμ θα συνεχίσει να προβάλλεται κανονικά.»

Ασφαλώς δεν μπορώ να γνωρίζω τι ακριβώς είπαν οι κ. Γαβράς και Παντερμαλής στον εκτενή διάλογό τους. (Εξάλλου στη συνέχεια ο κ. Γαβράς δήλωσε στα Νέα της 5^ης Αυγούστου ότι δεν μίλησε για «ανθρώπους της εποχής» αλλά για «παλαιοχριστιανούς, εκπροσώπους, πολλές φορές και επίσημους, μιας θρησκείας»). Μένω στον χαρακτηρισμό του βίντεο εκ μέρους του κ. Παντερμαλή ως «ενημερωτικού», πράγμα που φανερώνει ότι δεν το θεωρεί ως όχημα για την προβολή της προσωπικής γνώμης του δημιουργού, αλλά ως μέσον ακριβούς, αντικειμενικής ενημέρωσης. Είναι όμως η ενημέρωση που παρέχει το βίντεο αυτό ακριβής; Το μόνο πρόβλημα έγκειται στο αν οι καταστροφές έγιναν από ιερείς ή παλαιοχριστιανούς ή σκέτους «ανθρώπους της εποχής»;

Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι ο κ. Γαβράς παρουσιάζει το ανατολικό αέτωμα του μνημείου (μια και το δυτικό μέχρι το 1674 τουλάχιστον ήταν σχεδόν ανέπαφο, οπότε αποκλείεται να πρόκειται γι’ αυτό) ας δούμε μια σκηνή από το επίμαχο βίντεό του όπου παρουσιάζει την, κατά την άποψή του, έκταση της καταστροφής κατά το 500 μ.Χ., δίπλα-δίπλα με το γνωστό σχέδιο του Jacques Karrey που έγινε το 1674.

Η εικόνα αυτή δημοσιεύεται στο Ίντερνετ (στο http://expaganus.wordpress.com, προσωπικά την πρωτοείδα σε αναδημοσίευση στο Antinews.gr) με τη λεζάντα «Το ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα κατά το 500 μ.Χ. όπως το παρουσιάζει το βίντεο του Κώστα Γαβρά, σε αντιπαραβολή με τα σχέδια που έκανε ο Φλαμανδός Jacques Karrey το… 1674 μ.Χ. Ερωτήματα που προκύπτουν: πώς είναι δυνατόν η καταστροφή το 500 μ.Χ. να είναι ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ απ’ ότι το 1674 μ.Χ., 1174 χρόνια μετά; Και ποιος στην ευχή ανέβασε πάλι πίσω στη θέση του το κομμάτι που… έλειπε το 500 μ.Χ.;»

Βέβαια τα λογικά αυτά ερωτήματα είναι μάλλον ρητορικά, καθώς δεν είναι δυνατόν να ανέβασε κάποιος μέχρι το 1674 μ.Χ. το κομμάτι που σύμφωνα με το βίντεο του κ. Γαβρά έλειπε το 500 μ.Χ., ούτε και οι ζημιές 1174 χρόνια μετά να είναι μικρότερες. Είναι λοιπόν προφανές, ότι το επίμαχο βίντεο δεν πάσχει μόνο λόγω της παρουσίας των μορφών, που θυμίζουν εκπληκτικά ρασοφόρους – και αυτό είναι που μένει στον θεατή, όχι οι δηλώσεις του σκηνοθέτη… – αλλά και λόγω της έκτασης της καταστροφής που παρουσιάζει. Κατά συνέπεια δίνει λάθος εντυπώσεις στον θεατή. Και αφού δίνει λάθος εντυπώσεις, γεννάται το ερώτημα, μπορεί αλήθεια να θεωρηθεί «ενημερωτικό» και να χρησιμοποιηθεί ως τέτοιο, μάλιστα από έναν επίσημο φορέα όπως το μουσείο της Ακρόπολης, που εκ των πραγμάτων απευθύνεται σε πάρα πολλούς ανθρώπους, Έλληνες και μη, τον αριθμό των οποίων ο κ. Παντερμαλής προσδιορίζει σε 11.000 το μήνα;

Βέβαια ο κ. Γαβράς ισχυρίστηκε όπως είδαμε παραπάνω, ότι το δημιούργησε «βασιζόμενος σε αναμφισβήτητα ιστορικά γεγονότα». Πού όμως στην Ιστορία έχει καταγραφεί, και μάλιστα «αναμφισβήτητα», ότι όλο αυτό το μέρος που λείπει στο βίντεο α) έλειπε από το 500 μ.Χ. και β) έχει καταστραφεί από «βανδάλους παλαιοχριστιανούς»;

Απ’ όσο γνωρίζουμε δεν έχει καταγραφεί κάποιο τέτοιο γεγονός, γι’ αυτό άλλωστε και οι ειδικοί, μή έχοντας κάποια αρχαία πηγή για να βασιστούν, προχωρούν σε διάφορες υποθέσεις με τη βοήθεια και της αρχαιολογίας, όπως για παράδειγμα ότι

1. Οι κεντρικές φιγούρες του ανατολικού αετώματος είχαν πιθανώς αφαιρεθεί για να γίνει χώρος για μια αψίδα κατά την μετατροπή του Παρθενώνα σε [χριστιανική] εκκλησία, στην πρωτοχριστιανική εποχή. Δεν μπορούμε όμως να μιλάμε για εσκεμμένη καταστροφή, εφ’όσον μεγάλα τμήματα ανακαλύφθηκαν στη σύγχρονη εποχή». (Olga Palagia, «Pediments of the Parthenon», Brill Academic Publishers 1998, σελ. 9. [1]) Το βίντεο όμως δεν παρουσιάζει μια αφαίρεση τμημάτων αλλά μια εσκεμμένη καταστροφή κατά την οποία οι ίδιοι «παλαιοχριστιανοί βάνδαλοι» πελεκούσαν αδιακρίτως τις μετόπες κι ένα μεγάλο τμήμα του ανατολικού αετώματος, μεγαλύτερο κι από αυτό που έλειπε το… 1674. Μάλιστα και ο σκηνοθέτης διευκρίνισε ότι δεν παρουσιάζει αφαίρεση γλυπτών για λόγους μετατροπής του κτιρίου, αλλά «μερικούς βανδάλους “παλαιοχριστιανούς”» οι οποίοι «καταστρέφουν τα γλυπτά που κοσμούσαν το αέτωμα του ναού θεωρώντας τα είδωλα και αναπαραστάσεις ακολασίας». Αλήθεια τα στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας υποστηρίζουν μια τέτοια δήλωση; Στη διεθνή βιβλιογραφία διαβάζουμε για ζηλωτές που έδρασαν αποσπασματικά απολαξεύοντας κάποιες μορφές σε μερικές μετόπες, των οποίων οι ενέργειες διακόπηκαν προτού να φτάσουν στις άλλες μετόπες, και οι οποίοι δεν πείραξαν τα αετώματα (βλ. Ian Dennis Jenkins («The Parthenon sculptures», Harvard University Press 2007, σελ. 23.[2]) Η δράση των ζηλωτών αυτών, η οποία ιστορικά δεν αναφέρεται πουθενά, δεν προσδιορίζεται χρονικά από τον συγγραφέα, ούτε και γίνεται ταύτισή τους με εκείνους που αφαίρεσαν στοιχεία του ανατολικού αετώματος για να δημιουργήσουν αψίδα κατά τη μετατροπή σε εκκλησία τον 6^ο αι. μ.Χ.. Επιπλέον «Η καταστροφή της μετόπης μπορεί να ήταν η πράξη μιας μόνο στιγμής (την οποία δεν μπορούμε να χρονολογήσουμε, και δεν μπορούμε να θεωρήσουμε δεδομένο ότι ήταν ταυτόχρονη με την μετατροπή) [του Παρθενώνα σε χριστιανική εκκλησία]». (Anthony Kaldellis, «The Christian Parthenon: Classicism and Pilgrimage in Byzantine Athens», Cambridge University Press, 2009, σελ. 42.[3]) Κοντολογίς, στη διεθνή βιβλιογραφία βλέπουμε άλλα από αυτά που βλέπουμε στο βίντεο του κ. Γαβρά, ενώ τα κίνητρα που ώθησαν εκείνους τους βανδάλους να ασχοληθούν με συγκεκριμένα θέματα κι όχι με άλλα που άφησαν απείραχτα δίπλα, πέρα από κάποια υπόθεση για μια απεικόνιση Ήρας και Αθηνάς που θυμίζει τον Ευαγγελισμό, παραμένουν «άγνωστα για μας» (Mary Beard, «The Parthenon», Harvard University Press 2002 σελ. 57).
2. Οι δύο κεντρικές φιγούρες του ανατολικού αετώματος που έδειχναν τη στιγμή αμέσως μετά τη γέννηση της Αθηνάς από το κεφάλι του πατέρα της, Δία, είχαν ίσως καταστραφεί ήδη στην φωτιά που κατέστρεψε το εσωτερικό του ναού, πιθανώς στον 3^ο αι. μ.Χ. (Ian Dennis Jenkins, «The Parthenon sculptures», Harvard University Press 2007, σελ. 23.[4] Στη σελ. 22 αναφέρεται επίσης ότι η φωτιά που κατέστρεψε το εσωτερικό ήταν τόσο μεγάλη που προκάλεσε την κατάρρευση της στέγης[5]. Όμως στο βίντεο που προβάλει το μουσείο, παρότι παρουσιάζεται η μεγάλη αυτή φωτιά, επιλέγεται ως επικρατέστερη για την τύχη των δυο κεντρικών μορφών η άλλη εκδοχή, ότι τις γκρέμισαν οι πρώτοι χριστιανοί. Αφού όμως υπάρχει και η εκδοχή της καταστροφής τους από φωτιά, την οποία φυσικά δεν δέχεται ως πιθανή μόνον ο Τζένκινς, ειδικά αυτή η σκηνή του βίντεο δεν βασίζεται καθόλου σε «αναμφισβήτητο ιστορικό γεγονός», αλλά μάλλον σε προτίμηση του σκηνοθέτη για μια από τις δυο υποθέσεις που υπάρχουν.

Όσο για τις μετόπες έχει υποστηριχθεί ακόμη ότι:

1. Οι αλλοιώσεις στις μετόπες έγιναν μετά την μετατροπή του Παρθενώνα σε  εκκλησία «υπό χριστιανών εικονομάχων» (Δημ. Κωνσταντινίδης, «Παρθενών», Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 10, εκδ. Μαρτίνος Αθ., Αθήνα 1967, στ. 68.)
2. Τις παραμόφωσαν και κατέστρεψαν οι Λατίνοι κύριοι των Αθηνών στην περίοδο 1205-1456 (Anthony Kaldellis, «The Christian Parthenon: Classicism and Pilgrimage in Byzantine Athens», Cambridge University Press, 2009, σελ. 42[6].)

Πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθολική συμφωνία των επιστημόνων με την εκδοχή που παρουσιάζει ο σκηνοθέτης.

Παράλληλα η εκδοχή της μεγάλης καταστροφής του Παρθενώνα από τόσο νωρίς έρχεται σε αντίθεση με τις περιγραφές διάφορων περιηγητών:

«Το 1621 φθάνει στην Αθήνα ο απεσταλμένος του Λουδοβίκου ΙΓ΄ Louis Deshayes βαρώνος De Courmesnin. … γράφει ο βαρώνος … «Ο Παρθενών είναι ακόμη όρθιος και άθικτος, έτσι που νομίζει κανείς πως χτίστηκε τώρα τελευταία»[7]. Ο Άγγλος William Martin Leake, σε βιβλίο του που εκδόθηκε το 1831, αναφέρει ότι ο Παρθενώνας και το Θησείο «τελικά … μετατράπηκαν σε χριστιανικές εκκλησίες… με όλες τις εξωτερικές τους διακοσμήσεις ακόμα άθικτες» (William Martin Leake, «The topography of Athens with some remarks on its antiquities», John Murray, London 1831, σελ. lxiv.[8]). Υπάρχουν πολλές παρόμοιες περιγραφές και από άλλους περιηγητές.

Θα ήθελα όμως να τονίσω με παραπομπές μια άλλη πτυχή της ιστορίας, που στο εν λόγω βίντεο δεν παρουσιάζεται καθόλου, αν και είναι καλά τεκμηριωμένη, πραγματικά «αναμφισβήτητο ιστορικό γεγονός» και μάλιστα πολύ σημαντικό: Πρόκειται για τη συμπεριφορά του Μοροζίνι και της στρατιάς του μετά την καταστροφή του Παρθενώνα από τα κανόνια τους:

«Ο Μοροζίνι επιλέγει τα καλύτερα διατηρημένα αγάλματα του δυτικού αετώματος και προσπαθεί να τα αποσπάσει. Γράφει στην αναφορά του στις 19 Μαρτίου [1687]: ‘’Κατεβλήθη προσπάθεια να αφαιρεθεί το μέγα αέτωμα αλλά κατέπεσεν από το πελώριο εκείνο ύψος … από την έκρηξη της εν αυτώ πυριτιδαποθήκης το οικοδόμημα υπέστη σοβαρότατον κλονισμόν. Η αδυναμία του να εγκαταστήσουμε ικριώματα, μεταφέροντας από τις γαλέρες τα ψηλά κατάρτια και άλλα αναγκαία μηχανήματα μας αναγκάζει να εγκαταλείψωμεν κάθε περαιτέρω απόπειραν. Διακόπτεται συνεπώς κάθε προσπάθεια περί αφαιρέσεως άλλων ανάγλυφων κοσμημάτων … αποφάσισα να παραλάβω μία λέαινα ωραιοτάτης τέχνης, αν και της λείπει το κεφάλι, το οποίο όμως μπορεί κάλλιστα να αντικατασταθεί με το μάρμαρο που θα σας στείλω μαζί με τη λέαινα και που είναι καθ’ όλα όμοιο.’’
… Οι αξιωματικοί του Μοροζίνι, Βενετοί και ξένοι, πήραν μαζί τους όσα κομμάτια μεταφέρονταν εύκολα. Τεμάχια από τον Παρθενώνα ή άλλα μνημεία των Αθηνών που βρίσκονται σήμερα σε ιδιωτικές συλλογές και μουσεία της Ευρώπης, χωρίς να ξέρει κανείς πώς, είναι πιθανόν να μεταφέρθηκαν την εποχή αυτή από στρατιώτες της στρατιάς του Μοροζίνι. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι του γραμματέως του Μοροζίνι Σαν Γκάλλο, ο οποίος πήρε μαζί του το κεφάλι του γυναικείου αγάλματος που έπεσε από το δυτικό αέτωμα κατά την αποτυχημένη απόπειρα των Βενετών και κατατεμαχίστηκε. … Ένας άλλος Βενετός αξιωματικός πήρε τμήμα της ζωφόρου όπου διακρίνονται δύο ιππείς της πομπής και το κεφάλι ενός αλόγου. Σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο της Ιστορίας της Τέχνης στη Βιέννη. Ένας Δανός αξιωματικός ονόματι Χάρτμαντ πήρε δύο κεφαλές από μία από τις νότιες μετόπες. Σήμερα βρίσκονται στο Εθνικό Μουσείο της Κοπεγχάγης. … ο δρόμος της διαρπαγής είχε ήδη ανοίξει. Ο Παρθενών πριν καταστραφεί ήταν τέμενος μουσουλμανικής λατρείας. Οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν την απόσπαση και του παραμικρού λίθου από κτήριο θρησκευτικής σημασίας. Μόνον διότι συνετρίβη από τις βόμβες του Μοροζίνι και εγκαταλείφθηκε ως άχρηστο ερείπιο μπόρεσε αργότερα ο Έλγιν να πάρει άδεια να αποσπάσει ορισμένα τεμάχια και, κάνοντας κατάχρηση του φιρμανιού, να προβεί στην τέλεια λεηλασία του ερειπωμένου Παρθενώνα.» («Ο Μοροζίνι στην Αθήνα», Κορνηλίας Χατζηασλάνη, Αρχιτέκτονος-Αρχαιολόγου, Προϊσταμένης του Τομέα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. http://www.eie.gr/archaeologia/gr/chapter_more_8.aspx)

Άρα λοιπόν ο Μοροζίνι όχι μόνο άνοιξε το δρόμο στη λεηλασία του Έλγιν, έστω άθελά του, αλλά τόσο ο ίδιος όσο και οι αξιωματικοί του αφαίρεσαν ό,τι μπορούσαν από το μνημείο που είχαν πρωτύτερα μισογκρεμίσει. Το βίντεο όμως παρουσιάζει μόνο τις κανονιές. Κι ακόμα:

 «Ο Γραμματεύς της αγγλικής πρεσβείας της Κωνσταντι­νουπόλεως Τάρνερ, περί τό 1800, συνήθιζε κατά τας επισκέψεις του εις τας Αθήνας, να σπάζη τη μύτη ενός αγάλματος ή ανάγλυφου και να την παίρνη μαζί του ως ενθύμιον. Ένας Άγγλος ναύτης το 1797 έσπασε ένα ανδρικό κεφάλι από άγαλμα του δυτικού αετώματος του Παρθενώνος. … (Ιταλός περιηγητής το 1674 σημείωνε ότι): «Απ’ όλες αυτές τις μετόπες έλειπαν οι κεφαλές κι’ αυτό επειδή όσοι δε μπορούσαν να αποκομίσουν ολόκληρα αγάλματα περιωρίζονταν στον αποκεφαλισμό τους» (Σιμό­πουλος Κυριάκος, «Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα», τόμ. Α΄ (333-1700), 9η έκδ., Στάχυ, Αθήνα 1999, σελ. 143-144).

Στην Ευρώπη λοιπόν την εποχή εκείνη υπήρχε ένα γενικευμένο ρεύμα αρχαιοκαπηλίας, το οποίο δεν περιοριζόταν στον Έλγιν και ήταν προγενέστερο της δικής του δράσης – για την ακρίβεια οι αρπαγές στην Ακρόπολη άρχισαν τουλάχιστον από το 1687! Και όμως στην εν λόγω ταινία το φαινόμενο αυτό δεν θίγεται καν, ενώ σύμφωνα με τις καταγραφές έχει προκαλέσει ειδικά στον Παρθενώνα τεράστιες ζημιές. Παράλληλα ως σκοπός της δημιουργίας του Μουσείου της Ακρόπολης αναφέρεται η επιστροφή των «Ελγινείων» από το Βρετανικό Μουσείο, και μάλιστα τη στιγμή που ο μόνος μοχλός πίεσης που διαθέτουμε για το σκοπό αυτό είναι η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης των άλλων χωρών, από τις οποίες προέρχονται οι επισκέπτες του Μουσείου μας. Δεν θα ήταν ενδεδειγμένο να παρουσιάζεται στο ενημερωτικό βίντεο και αυτή η σκοτεινή δραστηριότητα των διάφορων Ευρωπαίων, ώστε οι απόγονοί τους να θελήσουν να αποκαταστήσουν, τρόπον τινά, τη ζημιά που προκλήθηκε, υποστηρίζοντας την επιστροφή των «Ελγινείων» στον Παρθενώνα απ’ όπου και αφαιρέθηκαν; Διότι οι σημερινοί Ευρωπαίοι μπορεί να μην γνωρίζουν πού πήγε ο κάθε Άγγλος ναύτης κι ο κάθε μεμονωμένος Ευρωπαίος αρχαιοκάπηλος τα αρχαία που αφαίρεσε, γνωρίζουν όμως πού κατέληξαν τα κλοπιμαία του Έλγιν και κάποια από αυτά του Μοροζίνι, για την επιστροφή των οποίων μπορούν να πιέσουν, παρακινημένοι από αίσθημα ευθύνης για τις πράξεις διάφορων προγόνων τους.

Παράλληλα ο τρόπος που παρουσιάζεται η μετατροπή του κτιρίου σε χριστιανικό ναό στο βίντεο – ως καταστροφή – συνοδεύεται από την επιβλητική παρουσία τεράστιου χρυσωπού σταυρού. Απ’ όσο γνωρίζω δεν μαρτυρείται από κάποια πηγή η τοποθέτηση τέτοιου τεράστιου σταυρού στον Παρθενώνα, ούτε καν η τοποθέτηση του οποιουδήποτε σταυρού, έστω λιγότερο επιβλητικού. Ίσως η εμφάνισή του στο βίντεο προκύπτει από το διάταγμα του Θεοδοσίου του Β΄, το οποίο όριζε τον τρόπο εξαγνισμού των ειδωλολατρικών ναών πριν μετατραπούν σε χριστιανικές εκκλησίες. Ίσως επίσης ο σκηνοθέτης τον παρουσιάζει για να δείξει χωρίς λόγια στους θεατές ότι οι καταστροφείς που παρακολουθούσαν στα προηγούμενα δευτερόλεπτα ήταν – σύμφωνα και με τα ίδια τα λόγια του κ. Γαβρά – «παλαιοχριστιανοί, εκπρόσωποι, πολλές φορές και επίσημοι, μιας θρησκείας». Αν ενυπάρχει και αυτός ο δεύτερος σκοπός, δηλαδή η επισήμανση της ταυτότητας του καταστροφέα, τότε είναι απορίας άξιον γιατί δεν βλέπουμε να εμφανίζεται κάποιο σύμβολο της Βενετίας κατά την παρουσίαση του κανονιοβολισμού από τον Μοροζίνι, ή κάποια αγγλική σημαία κατά την παρουσίαση της λεηλασίας από τον Έλγιν, παρότι ο ένας ήταν επίσημος εκπρόσωπος της Βενετίας, και ο άλλος της Αγγλίας. Τελικά, το μόνο σύμβολο που μένει στο μυαλό του θεατή από την οπτική παρουσίαση, είναι ο σταυρός που δηλώνει τους χριστιανούς, και μάλιστα τους πρώτους. Έτσι αυτή η παρουσιαζόμενη καταστροφή, ασχέτως με το αν συμφωνούμε ή όχι με τον σκηνοθέτη για το πότε και πώς και από ποιους διαπράχθηκε, «κλέβει την παράσταση» στο μυαλό του θεατή από τις επόμενες παρουσιαζόμενες καταστροφές, που δεν έχουν ένα οπτικό σύμβολο να τις θυμίζει… Είναι άραγε αυτός ο πιο κατάλληλος τρόπος να προσελκύσουμε την προσοχή στα αρχαία που κλάπηκαν στους μεταγενέστερους χρόνους από το μνημείο μας, και τα οποία θέλουμε πίσω; Προσωπικά νομίζω ότι είναι μάλλον ένας καλός τρόπος για να πούμε «κοιτάξτε τι έκαναν εκείνοι οι κακοί χριστιανοί σ’ εκείνη την παλιά εποχή», και να αποσύρουμε το ενδιαφέρον των επισκεπτών από τις πρόσφατες καταστροφές του μνημείου κι από αυτό που επιδιώκουμε μέσω του μουσείου. Στ’ αλήθεια, αναλογίστηκε κανείς την πιθανότητα επισκέπτες που θα δουν αυτές τις εικόνες με το άνισα κατανεμημένο βάρος να πέσουν την παγίδα του εύκολου – και βολικού για το Βρετανικό Μουσείο – συλλογισμού «αφού οι ίδιοι οι Έλληνες (αλλάζοντας θρησκεία) δεν ήταν ικανοί να προστατέψουν τα μνημεία τους και τα χάλασαν μόνοι τους, ας μείνουν τα Ελγίνεια στην ασφάλεια όπου βρίσκονται τώρα;» Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν αυτό δεν συμβεί, οι σκηνές με τον σταυρό έχουν «κλέψει τις εντυπώσεις» κι έχουν αποσπάσει την προσοχή από τις αρπαγές του Έλγιν, αφού αυτές δεν συνδυάζονται εξίσου με ένα εντυπωσιακό, ευδιάκριτο, αναγνωρίσιμο σύμβολο, που να κατέχει κεντρική θέση στο πλάνο.

Για τους λόγους αυτούς θεωρώ ότι το εν λόγω πολυσυζητημένο βίντεο, παρά την ωραία απεικόνιση της δράσης του Έλγιν με την ταυτόχρονη απαγγελία του ποιήματος «The Curse of Minerva» του λόρδου Μπάιρον, όχι μόνο δεν είναι ιστορικά ακριβές, οπότε δεν πληροί τις προϋποθέσεις κατάλληλου ενημερωτικού υλικού για ένα τέτοιο μουσείο, αλλά δεν είναι και ό,τι πληρέστερο για την ευόδωση του σκοπού του μουσείου, την επιστροφή των «Ελγινείων» στη χώρα μας.

Παράλληλα, δεν γνωρίζω πώς φαίνεται σε εσάς, αλλά σ’ εμένα φαίνεται άδικο να παρουσιάζεται η μετατροπή του Παρθενώνα σε εκκλησία ως μια από τις διάφορες καταστροφές που τον χτύπησαν, μετά τη φωτιά και τους όποιους βανδάλους, πριν από τα κανόνια του Μοροζίνι και τη ληστρική δραστηριότητα του Έλγιν. Η μετατροπή αυτή δεν σκόπευε να καταστρέψει, αλλά να διαφυλάξει το μνημείο σε μια νέα χρήση, και όπως μαρτυρούν οι ειδικοί είναι υπεύθυνη για την διατήρησή του μέχρι την εποχή που ο Μοροζίνι κατέστρεψε μεγάλο μέρος του. «Οι αρχαιολόγοι θεωρούν αυτές τις μετατροπές ως θεόπεμπτη τύχη … γιατί η επαναχρησιμοποίηση από τους χριστιανούς εγγυήθηκε τη διατήρηση της αρχικής δομής. Οι ναοί που έμειναν αχρησιμοποίητοι κατέρρευσαν, συχνά υποβοηθούμενοι από μεταγενέστερους κατασκευαστές που αναζητούσαν υλικά. Εμπειρικά, οι ναοί που στέκουν στο πλήρες ύψος τους, με τη στέγη τους και τα λοιπά, οφείλουν την επιβίωσή τους στους πρώτους χριστιανούς. Μπορείς ακόμα και σήμερα να βαδίσεις μέσα στο αρχαίο Πάνθεον της Ρώμης, χάρη σε αυτούς που το αφιέρωσαν στην Παναγία των Μαρτύρων το 608 μ.Χ.» (Mary Beard, «The Parthenon», Harvard University Press 2002 σελ. 52.[9] )

Είναι άδικο και ανακριβές να παρουσιάζεται ως μια σκέτη καταστροφή το γεγονός ότι ο Παρθενώνας υπήρξε χριστιανικός ναός από τον 6^ο αι. μ.Χ. έως το 1450 μ.Χ., δηλαδή κατά το μεγαλύτερο διάστημα της ιστορίας του. Είναι κρίμα και να παραθεωρείται το ότι «ο Βυζαντινός Χριστιανισμός επρόκειτο να εξωραΐσει τον Παρθενώνα με τη δική του καλλιτεχνική μεγαλοπρέπεια … ετιμάτο ως μια από τις λαμπρότερες και ωραιότερες εκκλησίες της Χριστιανωσύνης» (Ian Dennis Jenkins, «The Parthenon sculptures», Harvard University Press 2007, σελ. 23-24.[10]) Για την ακρίβεια υπήρξε ένα από τα 4 μεγάλα χριστιανικά προσκυνήματα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, κατά τους μέσους της χρόνους, μετά από την Κωνσταντινούπολη, την Έφεσο και τη Θεσσαλονίκη, οπότε “πολλοί ήταν οι χριστιανοί που έφταναν στην Αθήνα με ξεκάθαρο και μοναδικό στόχο να προσευχηθούν στον Παρθενώνα”, από αγίους μέχρι αριστοκράτες και αυλικούς, απλό λαό και τουλάχιστον έναν αυτοκράτορα (τον Βασίλειο το Β΄ το Βουλγαροκτόνο), καθώς και Αγγλοσάξωνες προσκυνητές και άλλους. (Anthony Kaldellis, A Heretical (Orthodox) History of the Parthenon, http://www.lsa.umich.edu/UMICH/modgreek/Home/ _TOPNAV_WTGC/Lectures at U-M/ParthenonKaldellis.pdf.)

Ταπεινά φρονώ ότι μια πραγματικά ενημερωτική παρουσίαση για τον Παρθενώνα, χωρίς αυθαιρεσίες και υπερβολές προς καμιά κατεύθυνση, και σε συμφωνία με την διεθνή βιβλιογραφία,

1. θα παρουσίαζε τις αποσπασματικές καταστροφές γλυπτών από βανδάλους, ενδεχομένως χριστιανούς, χωρίς να τους ταυτίζει με εκείνους που μετέτρεψαν τον Παρθενώνα σε εκκλησία,
2. θα παρουσίαζε την μετατροπή σε χριστιανική εκκλησία κατά τα πρωτοχριστιανικά χρόνια χωρίς να παραπέμπει οπτικά σε εσκεμμένη καταστροφή και σε… μαυροφο­ρεμένους σαν ρασοφόρους, που δεν υπήρχαν εκείνη την εποχή,
3. δεν θα χρέωνε κατηγορηματικά την καταστροφή των δύο κεντρικών μορφών του ανατολικού αετώματος σε χριστιανούς,
4. δεν θα παρουσίαζε να λείπει το 500 μ.Χ. τμήμα του ανατολικού αετώματος μεγαλύτερο από αυτό που έλειπε το 1674 μ.Χ.,
5. εάν περιείχε τον σταυρό ως σύμβολο πρωτοχριστιανών καταστροφέων, θα περιείχε εξίσου και ευδιάκριτα σύμβολα των Βενετών και Άγγλων καταστροφέων,
6. θα περιελάμβανε οπωσδήποτε και αναφορές στην ευρύτερη καταστροφή και αφαίρεση αρχαιοτήτων και από άλλους Ευρωπαίους, εκτός του Έλγιν,
7. καθώς και αναφορές στην ένδοξη περίοδο που γνώρισε το μνημείο ως ένα από τα μεγάλα χριστιανικά προσκυνήματα της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Βέβαια, όπως σημείωσε ο κ. Γαβράς «Οι νόμοι που προστατεύουν τα Πνευματικά Δικαιώματα των Δημιουργών ( Droits d’Auteur) απαγορεύουν ρητά οποιαδήποτε αλλαγή σε μία κινηματογραφική ταινία χωρίς τη συγκατάθεση του σκηνοθέτη», και όπως έγινε φανερό, ο ίδιος δεν εγκρίνει την απάλειψη των ανακριβών σκηνών από την ταινία του, και ούτε καν τις θεωρεί ανακριβείς. Δεν γνωρίζω αν θα επιθυμούσε ο ίδιος να κάνει διορθώσεις και προσθήκες. Στην περίπτωση που δεν το επιθυμεί, προφανώς θα είναι προτιμότερο να δημιουργηθεί μια νέα ταινία η οποία να πληροί τις παραπάνω προδιαγραφές, από άλλο πρόσωπο/άλλα πρόσωπα, παρά να δέχονται ελλιπή και ανακριβή ενημέρωση τόσοι επισκέπτες του Μουσείου, και να μην προωθούνται σωστά οι καθ’ όλα νόμιμες επιδιώξεις μας για επιστροφή των Ελγινείων.

Σας ευχαριστώ για το χρόνο σας.

Φιλικά,

Μαρία Β. Δημητριάδου

Συγγραφέας

Ακολουθούν οι υποσημειώσεις

[1] Το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική: «The central figures of the east pediment were probably removed to make way for an apse at the transformation of the Parthenon into a church in early Christian times. We cannot speak of deliberate destruction, however, since substantial fragments have turned up in modern times.»

[2] Το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική: «This iconoclasm seems to have been interrupted before the zealots could reach the metopes of the south side… the frieze and west pediment sculptures were largely untouched. The figures in the angles of the east pediment were also spared.»

[3] Το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική: «…the defacement of the metope […] may have been the action of but one moment (which we cannot date, and we cannot assume was contemporaneous with conversion.»

[4] Το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική: «The figures in the angles of the east pediment were also spared. Those on the centre, however, showing the moment immediately after the birth of Athena from the head of her father, Zeus, were perhaps destroyed already in the fire that wrecked the interior of the temple, probably in the third century AD.»

[5] Το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική: «the fire… ripped through the Parthenon, destroying the interior and bringing down the roof.»

[6] Το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική: «For all we know, it was the Latin lords of Athens, in the period 1205-1456, who defaced and destroyed the metopes.»

[7] Σιμόπουλος Κυριάκος, «Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα», τόμ. Α΄ (333-1700), 9η έκδ., Στάχυ, Αθήνα 1999, σελ. 130.

[8] Το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική: «The Parthenon, and the temple of Theseus, having been protected from the injuries of time by their solidity and excellent construction, and having escaped all the effects of barbarous fanaticism, were at length, with all their external decorations, still uninjured, converted into Christian churches.»

[9] Το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική: «Archaeologists see these adaptations as a godsend … for it is Christian re-use that has regularly guaranteed the preservation of the original structure. Left unoccupied, ancient temples fall down – aided, as often as not, by later builders scavenging for materials. As a rule of thumb, temples that still stand to their full height, roof and all, owe their survival to the early Christians. You can walk inside the ancient Pantheon in Rome, even now, thanks to those who concecrated it to St Mary of the Martyrs in AD 608;»

[10] Το πρωτότυπο κείμενο στην αγγλική: «Byzantine Christianity was to embellish the Parthenon with its own artisic grandeur … it was revered as one of the grandest and most beautiful churches of Christendom.»

Η επιστολή αυτή δημοσιεύθηκε στο “Αντίβαρο”, http://www.antibaro.gr/article/580

(Θέματα που προέκυψαν από ανταλλαγές απόψεων στο παλιό forum του www.robby.gr. Οι θέσεις των συνομιλητών με πλάγια γράμματα.)

* Είναι δύσκολο να μεγαλώνει ένα παιδί μια μητέρα μόνη της. Αν είχα καρκίνο και ήξερα ότι θα πεθάνω, πώς να το κρατούσα; Δεν θα εμπιστευόμουν την τύχη του παιδιού μου σε κανέναν (όσον αφορά τη λύση της υιοθεσίας).

Το να μεγαλώνεις παιδιά είναι δύσκολο ακόμα κι όταν είναι και οι δύο γονείς, αλλά τα πιο υπέροχα πράγματα στη ζωή είναι και τα πιο δύσκολα και δεν πιστεύω ότι η ποιότητα της ζωής κρίνεται από την ευκολία της. Οπωσδήποτε η αντοχή ενός ανθρώπου κάποτε εξαντλείται, έστω και προσωρινά, όταν παλεύει μόνος, κι εκεί υπεισέρχεται η δική μας ευθύνη για όλο το κακό που κάνουν άνθρωποι, που δεν θα το έκαναν αν ήξεραν ότι ένα χέρι θα απλωθεί να τους βοηθήσει.

Και πάλι όμως σκέψου, η έκτρωση λύνει κάποιο πρόβλημα ή δημιουργεί άλλα που δεν διορθώνονται πια; Άλλο πράγμα είναι να έχω ένα παιδί και να λέω που και που, αχ και να μην το είχα, και μετά να το παίρνω πίσω με τρόμο μην πάθει κάτι το παιδί μου, κι άλλο να είναι πια νεκρό, να φταίω εγώ γι’αυτό κι αυτό το μίζερο “τι άλλο να έκανα”; να μην μπορεί να με παρηγορήσει.

Προσωπικά δεν έχω καμία εγγύηση ότι θα ζω αύριο και τι θα συμβεί στα παιδιά μου αν πεθάνω, κι ας μην έχω καρκίνο. Νομίζω ότι αυτό ισχύει για όλους, ότι ουσιαστικά δεν μπορούμε να προβλέψουμε και να ελέγξουμε τίποτα ακόμα κι αν είμαστε απόλυτα υγιείς και με καλή οικονομική κατάσταση, κι ότι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να σεβαστούμε τη ζωή των άλλων ακόμα κι αν όλα φαίνονται μαύρα, γιατί τα φαινόμενα απατούν. Και βέβαια έχω δει παιδιά ταλαιπωρημένα, δεν έχω δει όμως κανένα παιδί που λόγω της ταλαιπωρίας να θέλει να πεθάνει. Μάλιστα έχω παρατηρήσει ότι πολλά παιδιά που μεγαλώνουν σε γκέττο και άλλα φρικτά μέρη γίνονται καλοί, πονετικοί άνθρωποι κι επιτυχημένοι επαγγελματίες, παράλληλα με άλλα που γίνονται π.χ. πρεζέμποροι. Άρα λοιπόν η επιρροή του περιβάλλοντος δεν είναι αποφασιστική σε σχέση με το τι θα διαλέξει το παιδί να κάνει στη ζωή του.

Επίσης, ακόμα κι αυτοί που αυτοκτονούν βρίσκονται μετά σε μια στάση σώματος τέτοια, που δείχνει ότι καθ’οδόν το μετάνιωσαν! Ας μην το αποφασίζουμε λοιπόν εμείς για λογαριασμό των παιδιών ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει, χωρίς καν να τα ρωτήσουμε. Έχουμε χρέος να φέρουμε τον άνθρωπο στη ζωή, να του δώσουμε ό,τι καλύτερο έχουμε, ακόμα κι αν αυτό το καλύτερο δεν είναι και τόσο καλό σε σχέση μ’αυτό που έχουν να δώσουν άλλοι. Κι από κει και πέρα ας διαλέξει μόνο του. έλος, αν και δε μ’αρέσει να μιλάω υποθετικά,,, πιστεύω ότι αν είχα καρκίνο θα ήθελα τουλάχιστον να φύγω με τη συνείδησή μου ήσυχη ότι δεν σκότωσα κανέναν. Και με το παιδί οπωσδήποτε θα βρισκόταν κάποια άκρη. Πιστεύω κι εγώ στη θεία πρόνοια. Όπως φρόντισε εμένα φροντίζει σίγουρα και για άλλους ανθρώπους. Μόνο που όπως λέει μια παροιμία, ο Θεός δεν έχει άλλα χέρια από τα δικά μας!

*Ναι αλλά ένα παιδί έχει και το δικαίωμα να αγαπηθεί, και είναι άδικο να γεννηθεί ενώ κανείς δεν θα το αγαπήσει.

Το θέμα εδώ είναι ότι δεν προδικάσουμε αν τελικά θα αγαπηθεί ή όχι, μια και δεν γνωρίζουμε το μέλλον. Στο περιβάλλον μου δεν υπάρχει ούτε μια γυναίκα που να κράτησε το παιδί της και να το μετάνιωσε, αντιθέτως όλες λένε τι τρελή που ήμουν που ήθελα να το ρίξω. Ωστόσο όταν ήταν έγκυες αναρωτιόντουσαν αν θα τα καταφέρουν κι αν θα το αγαπούν, με τόσα προβλήματα που θα είχαν. Ακόμα και μια ανύπαντρη (τότε, τώρα παντρεύτηκε) με καθυστερημένο παιδί το αγάπησε, κι όχι μόνο αυτή αλλά και οι γονείς της που δεν το ήθελαν καθόλου.

Επίσης δεν ξέρω καμία που να έκανε έκτρωση και να μη μετάνιωσε. Κάποιες δεν έκαναν άλλα παιδιά και παιδεύονται με αποτυχημένες εξωσωματικές. Πολλά παιδιά γεννιούνται με τις καλύτερες προοπτικές, με γονείς που νιάζονται και θυσιάζονται γι’αυτά, που τους παρέχουν αυτά που υποτίθεται ότι αν λείπουν, το παιδί θα νιώθει μειονεκτικά και θα είναι δυστυχισμένο. Παρόλα αυτά τα παιδιά γίνονται ναρκομανείς και κανείς δεν ξέρει γιατί. Μια τέτοια περίπτωση που γνωρίζω έχει πεθάνει. Η περίπτωση του γονέα χρήστη ναρκωτικών είναι σίγουρα επιβαρυντική, αλλά τώρα πια η ιατρική μπορεί να διορθώσει τα πράγματα. Ακόμα πολλές μητέρες απεξαρτήθηκαν για να μπορέσουν να φροντίσουν το παιδί τους. Σε σχετικό ρεπορτάζ που είχα διαβάσει, μια έκοψε για λίγο την πρέζα και μετά την ξανάρχισε κι άφησε το παιδί στη μάνα της. Τελικά μετά από δυο ή περισσότερα χρόνια με σκαμπανεβάσματα διάφορα, απεξαρτήθηκε ολοκληρωτικά και τώρα πια ζουν ευτυχισμένες. Αν είχε και μια έκτρωση στη συνείδησή της, 99% όχι δεν θα είχε απεξαρτηθεί, αλλά θα είχε προκαλέσει το θάνατό της από τις υποσυνείδητες (ίσως και συνειδητές) τάσεις αυτοτιμωρίας που θα ένιωθε. Τώρα η κόρη της, που συμβολικά τη βάφτισε Ελπίδα, μπορεί να ξέρει ότι για την αγάπη της η μητέρα της αγωνίστηκε σκληρά σε κάτι πολύ δύσκολο και νίκησε.

Θυμάμαι μια ιστορία από τον Καναδά που με είχε συγκλονίσει. Εκεί επιτρέπεται η έκτρωση μέχρι λίγο πριν από τον τοκετό, και τα μωρά, που είναι πια μεγάλα και μπορούν να επιβιώσουν μόνα τους, αφήνονται να πεθάνουν (ή και τα σκοτώνουν) γιατί δεν θεωρούνται παιδιά αλλά εκτρώματα. Μια νοσοκόμα που άκουγε ένα τέτοιο μεγάλο μωρό να φωνάζει, αντί να το σκοτώσει ή να το αφήσει να πεθάνει μόνο του, το περιέθαλψε, το τάισε και το νανούρισε στην αγκαλιά της. Μάλιστα το έβγαλε Hope (Ελπίδα) κι ευχόταν κλαίγοντας να μπορέσει να ζήσει. Το μωρό ησύχασε και μετά από λίγες ώρες πέθανε μόνο του (από αυτά που του είχαν κάνει κατά την έκτρωση). Έφυγε όμως με την ανάμνηση ότι κάποιος το είχε αγαπήσει. Όλα τα μωρά νιώθουν την αγάπη, ακόμα και τα καθυστερημένα όπως έχω διαπιστώσει. Κι αν ακόμα οι γονείς τους δεν τα αγαπήσουν, κάποιος θα το κάνει και οι στερήσεις θα αναπληρωθούν. Εξάλλου είμαστε κι εμείς εδώ! Αν όμως δεν το αφήσουμε να γεννηθεί, όχι μόνο κάνουμε κάτι που δεν έχουμε δικαίωμα, αλλά αυτομάτως του στερούμε και το δικαίωμα και την ευκαιρία να αγαπηθεί.

*Και τι θα γίνει όταν μια γυναίκα βιαστεί από κάποιον χωρίς να θέλει και μείνει έγκυος;

Κάθε γυναίκα που υφίσταται έκτρωση παθαίνει μετεκτρωτικό σύνδρομο, μια ειδική κατηγορία μετατραυματικού σοκ που έχει διάφορες μορφές κι εμφανίζεται σε διαφορετικό βαθμό και διαφορετικό χρονικό διάστημα στην καθεμιά (από την επόμενη μέρα μέχρι μετά από 10 χρόνια). Έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή και θεραπεύεται πολύ δύσκολα από ειδικευμένους ψυχοθεραπευτές, ένας απλός άνθρωπος που δεν ξέρει ίσως να μην μπορεί ούτε να το εντοπίσει. Η εμφάνισή του δεν έχει σχέση με το τι πιστεύει η γυναίκα για την έκτρωση (ότι δεν είναι κακό, ότι δεν γινόταν αλλιώς, ότι καλά έκανε κλπ.) αλλά με την υποσυνείδητη γνώση του τι συμβαίνει στο σώμα, στην περίπτωσή μας μια σφαγή. Στην περίπτωση του βιασμού η γυναίκα έχει τη δυνατότητα να ρίξει όλη την ευθύνη στο βιαστή και να νιώσει ότι δεν έφταιγε που βιάστηκε (και στις περισσότερες περιπτώσεις έχειδίκιο). Στην περίπτωση της έκτρωσης όμως, που ΔΕΝ μπορεί να γίνει χωρίς τη συγκατάθεσή της, δεν μπορεί να ρίξει ολοκληρωτικά την ευθύνη κάπου αλλού και να ανακουφιστεί, και καθώς δεν πρόκειται για ένα παιδί που είναι μόνο του βιαστή, αλλά για ένα παιδί που όπως και νά’χει είναι και δικό της, πάντα θα υποφέρει εσωτερικά, συνειδητά ή ασυνείδητα. Έτσι έχουμε ένα διπλό ψυχολογικό τραύμα.

Βάλε και τον καρκίνο του μαστού που προκαλεί η έκτρωση, λόγω της απότομης διακοπής των ορμονικών αλλαγών στους μαστούς, που από την πρώτη στιγμή της σύλληψης προετοιμάζονται για να ταίσουν εννιά μήνες αργότερα με γάλα το μωρό. Βάλε και τις διάφορες άλλες σωματικές επιπλοκές, από το θάνατο μέχρι τη στείρωση και τις άλλες τις λιγότερο σοβαρές, που πάντα υπάρχουν παρά την πρόοδο της χειρουργικής, και θα δεις ότι ο μόνος τρόπος να προστατέψεις αποτελεσματικά τη γυναίκα είναι να της εξηγήσεις όλα αυτά και να την ενθαρρύνεις να κρατήσει το παιδί της.

Στην Αμερική συνέβη το εξής: Μια γυναίκα βιάστηκε από ένα συνάδελφό της. Έφυγε από τη δουλειά της απελπισμένη, χωρίς να κάνει καταγγελία, γιατί σκέφτηκε ότι στην αστυνομία και το δικαστήριο θα εξευτελιζόταν και θα έπρεπε να αποδείξει ότι δεν έφταιγε που βιάστηκε (σα να λέμε να αποδείξει ότι δεν είναι ελέφαντας). Διαπίστωσε όμως ότι είχε μείνει έγκυος. Καθώς ήταν μόνη και χωρίς χρήματα πήγε σε ένα pregnancy crisis center όπου τη βοήθησαν μέχρι να γεννήσει, και μετά, με τη σκέψη ότι είναι πολύ φτωχή και δεν θα καταφέρει να μεγαλώσει το παιδί, το έδωσε για υιοθεσία και έφυγε σε άλλη πολιτεία όπου βρήκε δουλειά και τελικά παντρεύτηκε.

Η κόρη της μεγάλωσε με τη θετή της οικογένεια και δεν ήξερε τίποτα μέχρι που ενηλικιώθηκε και της το είπαν. Τότε έψαξε και βρήκε τη μητέρα της, που στο μεταξύ δεν είχε άλλα παιδιά, και τη ρώτησε: Γιατί δεν έκανες έκτρωση αφού σε είχαν βιάσει; Και πήρε την απάντηση “είσαι η κόρη μου, είσαι ό,τι πιο όμορφο μου συνέβη, κι ας ήρθες στη ζωή μου έτσι άσχημα.”. Η κόρη λέγεται Τζούλυ Μακίμα κι έχει ιδρύσει έναν οργανισμό που βοηθά βιασμένες που έμειναν έγκυοι.

Ας σκεφτούμε τώρα όχι με γνώμονα την ηθική, αλλά το συμφέρον: Τι θα είχε απογίνει η μητέρα της Μακίμα αν είχε ρίξει την κόρη της; Στο τραύμα του βιασμού θα είχε προσθέσει κι αυτό της έκτρωσης, πράγμα που οπωσδήποτε δυσκολεύει τη συμβίωση με το άλλο φύλο και γεμίζει τις σχέσεις και τους γάμους με προβλήματα. Ακόμα κι αν πετύχαινε στο γάμο της, θα είχε μείνει μια τραυματισμένη, άκληρη γυναίκα που πάντα θα σκεφτόταν ότι έχασε το μοναδικό της παιδί με δική της ευθύνη. Τώρα όμως έχει ξεπεράσει τον πόνο του βιασμού με τη σκέψη ότιαπ’αυτόν προήλθε κια κάτι καλό, ζει με ήσυχη τη συνείδησή της ότι δεν σκότωσε το παιδί της κι έχει όχι μόνο ένα παιδί που την αγαπά, αλλά κι ένα γαμπρό και τρία εγγόνια. Σκέψου και πόσα θα είχαμε στερηθεί αν η έκτρωση είχε γίνει: Όχι μόνο η μητέρα δεν θα είχε την κόρη και τα εγγόνια της, αλλά και ο άντρας της Τζούλυ δεν θα είχε τη γυναίκα του, και τα παιδιά τους και όλοι οι απόγονοι που θα προκύψουν από αυτά, δεν θα υπήρχαν. Επίσης δεν θα υπήρχε η οργάνωση της Τζούλυ που προσφέρει τόση βοήθεια σε απελπισμένες γυναίκες, κι έτσι θα είχαμε χάσει πολλά από τα δικά τους παιδιά. Ο κόσμος μας θα είχε στερηθεί τόσους ανθρώπους, και δεν θα ξέραμε αυτή την ιστορία που αποδεικνύει ότι αυτός που κάνει το σωστό ποτέ δεν χάνεται.

Δεν αμφιβάλλω ότι προτιμάς να μην περιορίζεσαι από νόμους, να είσαι όμως σίγουρος ότι το παιδί προτιμά να γεννηθεί ούτως ή άλλως. Ο φόβος φυλάει τα έρμα, που λένε, και στην προκειμένη περίπτωση ο νόμος φυλάει το παιδί ώσπου να βρεθούν άνθρωποι να το αγαπήσουν (οι γονείς του ή άλλοι. Εδώ είμαστε κι εμείς!)

* Δικαίωμα του καθενός είναι να έχει ελεύθερη επιλογή σε οτιδήποτε, δίχως δεσμεύσεις (όλα αυτά καταγράφονται σε νόμους + Σύνταγμα + Καταστατικό Χάρτη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων). Στο κάτω κάτω αν εσύ, εγώ, και κάποιοι άλλοι θέλουν να κρατήσουν το παιδί, ένα άλλο μπορεί να μη θέλει να το κρατήσει για διάφορους λόγους (είτε μικρής ηλικίας, είτε οικονομικών προβλημάτων, είτε κοινωνικού αποκλεισμού). Αυτό είναι δημοκρατία, όλοι να κατοχυρώνονται, άσχετα αν σε κάποιους φαίνεται σωστό ή όχι!

Πρόσεξε τι λες. “Δικαίωμα του καθενός είναι να έχει ελεύθερη επιλογή σε οτιδήποτε δίχως δεσμεύσεις”. Αν και αυτό είναι σχετικό, μιλάς για την επιλογή που έχει κάποιος όσον αφορά το άτομό του. Η έκτρωση όμως είναι επέμβαση στο σώμα κάποιου ΑΛΛΟΥ και αφαιρεί τη ζωή αυτού του ΑΛΛΟΥ όχι τη δική μου, αν δεχτούμε ότι είμαι μια έγκυος που κάνει έκτρωση -σε μένα προκαλεί απλώς κάποιες σωματικές και κυρίως ψυχολογικές ανωμαλίες, που μπορεί να με σημαδέψουν για μια ζωή, αλλά στις 97% των περιπτώσεων δεν με σκοτώνει. Είναι “δικαίωμά μου”, ας πούμε, το να προκαλώ σωματικές και ψυχολογικές ανωμαλίες στον εαυτό μου, ίσως και το να ρισκάρω αυτό το 3% να πεθάνω, όχι όμως και να σκοτώνω άλλους.

Καλά λες ότι πρέπει ΌΛΟΙ να κατοχυρώνονται. ΚΑΙ αυτός που δεν έχει γεννηθεί ακόμη πρέπει να κατοχυρώνεται. Το να επιτρέπεται ο φόνος για τους χψ λόγους είναι ανεπίτρεπτο γιατί αντί να κατοχυρώνει το δικαίωμα όλων στη ζωή το καταπατεί. Στην 4η αρχή της διακήρυξης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού, τονίζεται ότι στην φροντίδα και προστασία, που θα παρέχεται στο παιδί και στη μητέρα, περιλαμβάνεται και η ικανοποιητική προγεννητική και μεταγεννητική μέριμνα’. Πού είναι η προγεννητική μέριμνα στην περίπτωση της έκτρωσης; Όχι μόνο δεν μεριμνούμε για το παιδί αλλά το σκοτώνουμε κιόλας.

Οι νόμοι που υποτίθεται ότι χρησιμεύουν στην απονομή της δικαιοσύνης, οφείλουν να είναι και δίκαιοι. Δυστυχώς αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Υπήρξαν πολλοί άδικοι νόμοι στο παρελθόν, και καταργήθηκαν. Όταν η γερμανική βουλή απέρριψε νομοσχέδιο αποποινικοποίησης των εκτρώσεων, το έκανε με το αιτιολογικό ότι είναι άδικος κι ότι ο νόμος δεν οφείλει απλώς να εξυπηρετεί τους πολίτες αλλά να είναι παιδαγωγός τους στη δικαιοσύνη. Μη μου πεις ότι στη Γερμανία δεν έχουν δημοκρατία κι ότι οι νόμοι μας είναι καλύτεροι από τους δικούς τους.

Ας μη μιλήσουμε για το αν “φαίνεται” ή “δεν φαίνεται” σωστό, νομίζω όλοι συμφωνούν ότι ο φόνος είναι έγκλημα και δεν χρειάζεται να το συζητήσουμε. Ακόμα κι αυτοί που είναι υπέρ της θανατικής ποινής, είτε όταν την απονέμει το κράτος είτε η 17 Νοέμβρη, θα συμφωνήσουν ότι ένα έμβρυο δεν έχει φταίξει σε τίποτα για να του επιβάλλουμε τη θανατική ποινή.

Και για να απαντήσω και στο ερώτημα του φίλου επιτέλους, πιστεύω ότι χρειάζονται νομοθετικές αλλαγές ιδίως όσον αφορά την προστασία της μητρότητας. Χρειάζονται θεσμοί και ΓΕΝΝΑΙΑ χρηματικά ποσά για επιδόματα κτλ. ειδικά σε δύσκολες περιπτώσεις όπως πάνω από δύο παιδιά,άγαμες -ανήλικες μητέρες κτλ. Χρειάζεται θεσμική υποστήριξη όσον αφορά τις σπουδές των μητέρων, με υποτροφίες και παιδικούς σταθμούς στίς φοιτητικές εστίες των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, όπως στην Αμερική. Καλό είναι και οι νέοι να προετοιμάζονται για το γονικό τους ρόλο από το σχολείο, γιατί πιο μεγάλη σημασία έχει να γίνουν υπεύθυνοι γονείς παρά τα ικανά και υπάκουα ρομπότ ενός εργοδότη (αυτό κάνει τώρα το εκπαιδευτικό σύστημα). Να υπάρχουν κυρώσεις για τους ανεύθυνους γονείς, με τρόπο που να γίνεται πραγματικά σωφρονισμός, και όχι με φυλάκιση που 90% σε κάνει εγκληματικό στοιχείο. Κι αυτοί οι γιατροί που σκοτώνουν αδιακρίτως καταπατώντας το νόμο του Ιπποκράτη να έχουν κάποιες κυρώσεις, και μάλιστα σοβαρές.

*Ένας νόμος που απαγορεύει την έκτρωση δεν δίνει το δικαίωμα στη γυναίκα να αποφασίσει αν θέλει ή όχι το παιδί. Φυσικά και δεν πρέπει να απαγορευτεί η έκτρωση, διότι καταπατείται το δικαίωμα της ελεύθερης εκλογής, επιλογής κτλ.

Φαντάζομαι ότι εννοείς επιλογή της μητέρας στην τεκνοποίηση ή μη τεκνοποίηση. Αυτή αγαπητέ μου σταματά στην αντισύλληψη. Μέχρι εκεί ναι, είναι καθαρή επιλογή. Από τη σύλληψη και πέρα όμως δεν χωράνε “επιλογές”, κανείς δεν έχει δικαίωμα να παίζει με τη ζωή ενός ανυπεράσπιστου ανθρώπου και να τη διακόπτει γιατί είναι… επιλογή του. Είναι αίσχος να υπάρχει ο νόμος αυτός που έγινε για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους, μια και τα έμβρυα όπως είναι γνωστό δεν ψηφίζουν, ψηφίζουν όμως οι δολοφόνοι “γιατροί” και οι ανεύθυνοι γονείς που οδηγούν τα παιδιά τους σ’ αυτούς τους δολοφόνους.

Σου φαίνεται λογικό και δημοκρατικό να είναι επιλογή μας αν θα σκοτώσουμε κάποιον ή όχι;;; Αυτό είναι ο απόλυτος φασισμός. Εάν κάποιος δεν θέλει ένα παιδί, ας το δώσει για υιοθεσία τέλος πάντων. Αλλίμονο αν η ζωή μας εξαρτιόταν από την ιδιοσυγκρασία των γονέων μας.

(Θέματα που προέκυψαν από ανταλλαγές απόψεων στην παλιά λίστα του ecclesia.gr. Οι θέσεις του συνομιλητή με πλάγια γράμματα.)

Οι θρησκευτικές πεποιθήσεις χαρακτηρίζουν τα άτομα, όχι τα έθνη. Τέτοια γενίκευση είναι είτε επιστημονική, στην καλύτερη περίπτωση, είτε έργο του διαβόλου στη χειρότερη.

Τα “φυσικά” και όχι “τεχνητά” έθνη (παράδειγμα τεχνητού έθνους είναι το αμερικανικό), μοιράζονται -ως προς την πλειοψηφία των ανθρώπων που τα αποτελούν – και μια θρησκεία. Ίσως να υπάρχουν κι άλλες θρησκευτικές προτιμήσεις κάποιων μειοψηφιών, αλλά δεν είναι αυτές που ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΟΥΝ το έθνος. Λέμε “οι Ορθόδοξοι Σέρβοι” κι ωστόσο μέσα στα δέκα
εκατομμύρια των Σέρβων υπάρχουν κάποιες χιλιάδες που είναι άθεοι ή Ινδουϊστές. Δεν είναι όμως αυτοί που δίνουν τη βασική σφραγίδα του έθνους.

Στον εθνικό πόλεμο του 1821, Μουσουλμάνοι, Τούρκοι και Αλβανοί πολέμησαν μαζί ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Το Σύνταγμα της Τροιζήνας ήταν ένα κόλπο των τότε ξένων δυνάμεων.

Οι Αλβανοί που πολέμησαν τους Τούρκους είναι οι γνωστοί Ορθόδοξοι Αρβανίτες, οι οποίοι και εθνολογικά συγγενεύουν με τους Έλληνες (ειδικά οι Τόσκηδες), και όχι οι εξισλαμισμένοι Τουρκαλβανοί οι οποίοι, όχι μόνο συνεργάζονταν με τους Τούρκους, αλλά ήταν συχνά πιο σκληροί απέναντι στους Χριστιανούς. Οι Βλάχοι, οι Σέρβοι και γενικά όλοι οι Βαλκάνιοι που πολέμησαν με τους Έλληνες την Οθωμανική αυτοκρατορία ήταν Ορθόδοξοι. Οι ελάχιστοι Μωαμεθανοί που κατά καιρούς πολέμησαν το Σουλτάνο, όπως ο Αλή πασάς, το έκαναν για ίδιον όφελος και χρησιμοποίησαν τους Έλληνες για τη δουλειά τους, ενώ όταν δεν τους χρειάζονταν τους εξόντωναν.

Το μόνο κόλπο των Μεγάλων Δυνάμεων που υπάρχει στα ελληνικά συντάγματα της επανάστασης, είναι ότι αναγνωρίζουν ως Έλληνες αυτούς που “πιστεύουν στο Χριστό” αλλά κατοικούν στην ελληνική επικράτεια, δηλ. τη μικρή περιοχή της τότε απελευθερωμένης Ελλάδας. Με το κόλπο αυτό αναχαιτίζουν τη βασική ιδέα της επανάστασης, που ήταν η ανασύσταση του “ρωμέικου”, της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Αυτή την ιδέα προπαγάνδιζαν οι Φαναριώτες, ο Ρήγας και οι Κολλυβάδες, αλλά σαμποτάριζαν όλες οι μεγάλες δυνάμεις. Οι Δυτικοί συμμερίζονταν την “αρχή των εθνοτήτων”, ότι κάθε γλωσσική ομάδα πρέπει να αποτελεί ξεχωριστή εθνότητα και κρατική οντότητα, ενώ το συνεκτικό στοιχείο της Ρωμαίικης ενότητας είναι το Ομόδοξον, η Ορθοδοξία, που συγκρατούσε όλες τις εθνότητες ενωμένες κάτω από τη σκέπη του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Βάση αυτής της ρωμαίικης ιδέας είναι που λέει ο Ρήγας:

“Βούλγαροι κι Αρβανίτες, Αρμένοι και Ρωμηοί
(Έλληνες, γιατί “Ρωμηοί” ήταν και οι προαναφερόμενοι),
αράπηδες και άσπροι,
με μια κοινή ορμή,
για την ελευθερία να ζώσωμεν σπαθί”.

Ο Ρήγας καλεί ακόμα και τους Τούρκους να επαναστατήσουν, και το επιχείρημά του είναι ότι στο χριστιανικό κράτος – που λόγω της Γαλλικής επανάστασης το οραματίζεται ως πολυεθνική δημοκρατία, κι όχι ως πολυεθνική αυτοκρατορία που ήταν η Ρωμανία – και οι Μουσουλμάνοι θα ζούν κάτω από δικαιότερη διακυβέρνηση. Προσοχή όμως: καλεί τους επαναστατημένους Τούρκους να δώσουν όρκο “στο σταυρό”:

“Ελάτε μ’ ένα ζήλον σε τούτον τον καιρόν,
να κάμωμεν τον όρκον επάνω στον Σταυρόν”.

Και παρακάτω:

“Καί όσοι προσκυνήσουν (το υπό το Σταυρό καινούργιο κράτος) δεν είναι πλιο εχθροί,
αδέλφια μας θα γίνουν, ας είναι κι εθνικοί (δηλ. μη Χριστιανοί).
Μα όσοι θα τολμήσουν αντίκρυ να σταθούν (υποστηρίζοντας την κυριαρχία του μουσουλμανικού
κράτους του σουλτάνου),
εκείνοι, και δικοί μας αν είναι, ας χαθούν.”

Και να πώς τελειώνει ο Θούριος:

“νά σφάξωμεν τους λύκους, που τον ζυγόν βαστούν
και Χριστιανούς και Τούρκους σκληρά τους τυραννούν.
Στεριάς και του πελάγου να λάμψει ο Σταυρός,
κ’ εις την δικαιοσύνην να σκύψει ο εχθρός.
Ο κόσμος να γλυτώσει απ’ αυτήν την πληγήν,
κι ελεύθεροι να ζώμεν, αδέλφια, εις την γην!”

Ποιοι είναι οι Τούρκοι που ανταποκρίθηκαν στο υπό το Σταυρό κάλεσμα; Σχεδόν κανείς… εκτός από τον Πασβάνογλου. Οι υπόλοιποι, λόγω της θρησκείας τους, προτιμούσαν να ζουν σ’ ένα καταπιεστικό μουσουλμανικό κράτος. Ας μη διαχωρίζουμε λοιπόν τόσο εύκολα τη θρησκεία από το έθνος και φανταζόμαστε ότι κάποια σύμβολα μπορεί να είναι μόνο εθνικά.

Το ελληνικό έθνος είναι παλαιότερο, και εξ ορισμού ευρύτερο από την Ορθοδοξία.

Φυσικά και είναι παλαιότερο, αλλά με τη μορφή που είχε πριν συναντήσει το Χριστιανισμό.
Από τη στιγμή που συναντήθηκαν δεν ξεχωρίζονται πια – γι’ αυτό και η “αναβίωση” της αρχαίας θρησκείας και άλλα τέτοια δεν αντιπροσωπεύουν πια τον Ελληνισμό. Μάλλον σε ταινία με ζόμπι παραπέμπουν, μετά συγχωρήσεως. Οι μόνοι που κάπως ξεφεύγουν από τον κανόνα είναι οι Καλάς Καφίρ και παρόμοιες περιπτώσεις, οι οποίοι διατήρησαν την αρχαία θρησκεία γιατί παρέμεναν αποκομμένοι από το υπόλοιπους Έλληνες και δεν έμαθαν για τον Χριστό.
Όλοι οι υπόλοιποι που ήταν Χριστιανοί κι εξισλαμίστηκαν, έχασαν και τη σύνδεση με την ελληνική τους καταγωγή, όπως οι – Έλληνες – Πομάκοι, οι γνωστοί γενίτσαροι κτλ. Αντιθέτως οι Πόντιοι που κατέφυγαν στη Σοβιετική Ένωση και χρειάστηκε να διαλέξουν τι θα κρατούσαν, ελληνική γλώσσα ή Ορθόδοξη θρησκεία, διάλεξαν τη θρησκεία και παρέμειναν Έλληνες.